دعای سمات یکی از ادعیه مجرب در اسلام است که دربرگیرنده نام های خداوند است. در متن پیش رو با بررسی برخی از روایات، چند مورد از خواص دعای سمات ارائه شده است.

مسلمانان به توصیه پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) در مواجهه با مشکلات یا به منظور نزدیک شدن به درگاه الهی و بهره مندی از دریای الطاف خداوند به ادعیه و زیارات مختلف روی می‌آورند. دعای سمات یکی از ادعیه نام آشنا در میان شیعیان است که درست مانند دیگر دعا‌های مجرب جایگاه معنوی بالایی در اسلام دارد. بزرگان و پیشوایان دین در احادیث به خواص دعای سمات اشارات فراوانی داشته‌اند که همین مسئله باعث محبوبیت دعای سمات در میان مسلمانان شده است.

آشنایی با دعای سمات

دعای سمات دارای دو اسم است. این دعا در میان مسلمانان به نام‌های «سمات» و «شبور» شهرت دارد. سمات یعنی «اسم‌ها». علت نام گذاری این دعا به نام سمات این است که نام‌های خداوند در متن آن بسیار تکرار شده‌اند و منظور از اسم‌ها، اسم‌های خداوند باری تعالی است. یکی از باور‌های اشتباه درباره دعای سمات در مسئله تلفظ اسم آن است. سِمات در اصل به کسر سین تلفظ می‌شود. برخی بر این باورند که علت این نام گذاری این است که دعای سمات یا شبور در اصل عطایی است از جانب پروردگار که در اختیار مؤمنین قرار داده شده است. در رابطه با سند دعای سمات شکی در اعتبار و وثوق آن نیست و راویان شیعه این دعای بلند مرتبه را به نقل از امام محمد باقر (ع) در کتب روایی ذکر کرده‌اند.

خواص دعای سمات

دعای سمات خواص بسیار زیادی دارد که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

۱. به خداوند نزدیک‌تر شوید

خواندن ادعیه در اسلام بسیار مورد تاکید و توصیه ائمه (ع) است و می‌توان ادعیه معتبری که هم اکنون در کتب روایی و معتبر ذکر شده‌اند را به قصد نزدیک شدن به خداوند قرائت کرد. اولین مورد از خواص دعای سمات نزدیک شدن به خداوند است. دعای سمات مشتمل اسم‌های پر معنی خداوند است و با قرائت آن‌ها و یاد کردن از خداوند و عظمت وجود او می‌توان از توفیقات خداوندی بهره‌مند شد. همانطور که در خداوند در قرآن می‌فرماید:

«الذین امنوا و تطمئن قلوبهم به ذکر الله الا به ذکر الله تطمئن القلوب» رعد: ۲۸

ترجمه:

«آن‌ها کسانی هستند که ایمان آورده‌اند، و دلهایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است؛ آگاه باشید، تنها با یاد خدا دل‌ها آرامش می‌یابد!»

از این آیه می‌توان به این نتیجه رسید که قرائت دعای سمات که مملو از اسامی خداوند است موجب نزدیکی به خداوند و آرامش قلب‌ها می‌شود.

۲. رفع حاجات

یکی از خواص دعای سمات که در روایات آمده است مشکل گشا بودن آن است. مؤمنین در مواجهه با مشکلات و زمانی که از خداوند چیزی را طلب دارند می‌توانند این دعا را بخوانند.. در حدیثی از امام صادق (ع) می‌خوانیم:

«پس بگیرید این دعا را بر دشمنان خود از سایر مردم و این از عمیق مکنون علم و مخزون علم است. پس بخوانید آن را برای حاجت که به خدا دارید و ظاهر نکنید آن را برای سفها، زنان، کودکان، ستم کاران و منافقان.»

۳. دفع شر همسایه بد

زندگی در نزدیکی دیگران آداب مخصوص به خود را دارد. رعایت نکردن قوانین و اصول زندگی اجتماعی باعث بروز مشکلات زیادی است. در اسلام حتی همسایه‌ها نیز حقوقی بر گردن یکدیگر دارند. از جمله خواص دعای سمات دفع شر همسایه بد است. علمای دین توصیه کرده‌اند برای دفع شر همسایه‌ای که موجب آزار و اذیت است در خواندن دعای سمات مداومت داشته باشید تا اینکه نهایتاً شر همسایه تمام شود.

۴. اسم اعظم خداوند

یکی از مباحثی که بزرگان عرفان و حکمت به آن پرداخته‌اند "اسم اعظم" خداوند است. حضرت امام محمد باقر (ع) در باره دعای سمات فرمودند:

«اگر مردمان می‌دانستند آن چه ما می‌دانیم از سؤال‌ها که در این دعاست و بزرگی کار آن نزد خدای تعالی و زودی اجابت خدای تعالی، خواننده آن را با آن چه ذخیره نهاده است خدا از ثواب نیکو، وی را به سبب این دعا با یک دیگر با شمشیر جنگ کردندی و اگر سوگند خورم که اسم اعظم خدای تعالی در آن است، راست خورده باشم و این از علم نهانی است.»

زمان خواندن دعای سمات

خواندن ادعیه مستحب است و به همین دلیل مؤمنین در هر زمانی که دوست داشته باشند می‌توانند دعا بخوانند، اما برای بهره مندی کامل از خواص دعای سمات بهتر است به توصیه ائمه (ع) درباره زمان خواندن دعای سمات عمل کنیم.

طبق روایاتی که در این باره وارد شده‌اند بهترین زمان برای خواندن دعای سمات عصر جمعه (نزدیک به غروب آفتاب) است. همچنین این زمان نه تنها برای خواندن دعای سمات، بلکه برای خواندن ادعیه دیگر نیز زمان مناسبی است، زیرا زمان اجابت دعا است. حضرت فاطمه زهرا (س) در این هنگام فردی را به پشت بام می‌فرستاد تا نزدیک شدن غروب جمعه را اطلاع دهد و این زمان را زمان اجابت دعا معرفی می‌کردند.